Ciekawe artykuły
AUTYZM – CAŁKIEM INNY ŚWIAT
Autyzm jest zjawiskiem, które często występuje w naszym środowisku. Zaburzenie to kojarzone jest z osobą milczącą i zamkniętą we własnym świecie, z którą nie ma żadnego kontaktu. Nie do końca jednak to stwierdzenie jest słuszne. Autyzm to zagadka, która skrywa wiele tajemnic. Od lat trwają badania nad nim i do dziś nie ustalono dokładnej przyczyny tego zaburzenia. Niestety nie ma nadal skutecznych sposobów, by w porę zapobiec lub całkowicie wyleczyć osobę z autyzmu. Wkrada się on w życie rodziny niespostrzeżenie i wywołuje wielki chaos. Wychowywanie dziecka autystycznego nie jest proste i przysparza wielu problemów. Osoby mające styczność z tym zaburzeniem na co dzień, czyli rodzice dzieci autystycznych potrzebują nie tylko pomocy finansowej ale przede wszystkim oparcia w najbliższej rodzinie oraz wsparcia ze strony psychologów i terapeutów.
Autyzm jak podaje definicja należy do Całościowych Zaburzeń Rozwojowych, diagnozowane jest u jednego dziecka na 166 przypadków. Mimo różnic statystycznych można powiedzieć, że autyzm występuje częściej niż Zespół Downa, rozszczep kręgosłupa czy cukrzyca i stanowi poważny problem społeczny. Dokładna przyczyna autyzmu nie jest znana. Nadal nie udaje wyodrębnić się jednego czynnika odpowiedzialnego za wywołanie tego zaburzenia. W literaturze odnaleźć można uzasadnienia dla różnych teorii. Autyzm jest zjawiskiem bardzo złożonym i trudnym do zdefiniowania. Mówiąc o osobach z autyzmem trzeba powiedzieć o całym spektrum trudności, z jakimi się borykają, dodając jednocześnie, że trudności te występują u każdej z osób w innym natężeniu.
Najczęściej, w przypadku osób z autyzmem, mamy do czynienia z zaburzeniem odbioru świata przez zmysły. Osoby te inaczej odbierają światło, obrazy i dźwięki, inaczej odczuwają dotyk, zapach, smak czy ból. Często mają trudności z precyzyjnym rozumieniem kierowanych do nich wypowiedzi. Inny sposób odbioru świata powoduje, że osoby z autyzmem tworzą swój wewnętrzny obraz świata, często odmienny od naszego. Mają także trudności z klasycznym - w naszym rozumieniu - budowaniem więzi i okazywaniem emocji w relacjach z innymi ludźmi. Świat osób z autyzmem jest inny od "naszego świata", a kłopoty z komunikacją sprawiają, że osoby z autyzmem borykają się z doświadczeniem psychicznego osamotnienia.
Autyzm to zaburzenie, które charakteryzuje się różnorodnymi deficytami, w różnych sferach. Zgodnie za kryteriami diagnostycznymi autyzmu zakłada się, że symptomy tego zaburzenia powinny pojawić się do ukończenia trzeciego roku życia. Rozwój dzieci autystycznych jest bardzo zróżnicowany i nieharmonijny. Niepokojące sygnały występują głównie w następujących sferach:
- sfera interakcji społecznych,
- sfera komunikacji,
- sfera zachowań i zainteresowań.
Na co należy zwrócić uwagę?
Zaburzenia komunikacji:
Nietypowy rozwój mowy:
- brak lub ograniczona konwersacja,
- niechęć do naśladowania dźwięków,
- często regres lub zastój w rozwoju mowy,
- brak intencji komunikacyjnej,
- ograniczone wspomagania mowy gestem i mimiką,
- wokalizacje nie służące komunikacji,
- nieprawidłowości w zakresie używania zaimków osobowych, brak 1 osoby l poj.
- występowanie echolalii bezpośredniej i odroczonej,
- zaburzona wypowiedź,
- zaburzone rozumienie metafor, przenośni, ironii itp.
- brak naprzemienności w komunikacji,
- zaburzona mowa dialogowa i opowieściowa,
- nieprawidłowa treść wypowiedzi.
Interakcje społeczne:
- zaburzony kontakt wzrokowy,
- ograniczona zdolność współdzielenia pola uwagi,
- ograniczone zainteresowanie ludźmi, także rówieśnikami,
- ograniczona zdolność uczenia się przez naśladowanie,
- trudność w inicjowaniu i podtrzymywaniu interakcji,
- ograniczona zdolność odczytywania i wnioskowania o emocjach, oczekiwaniach innych osób,
Zainteresowania i aktywności:
- nieprawidłowy rozwój zabawy: zabawy stereotypowe, brak zabaw naśladowczych, naprzemiennych, symbolicznych i tematycznych,
- zawężone i niefunkcjonalne zainteresowania,
- nadmierne przywiązanie do stałości otoczenia,
- nieadekwatne reakcje na bodźce sensoryczne.
Jakie mogą być pierwsze symptomy autyzmu?
Pierwsze symptomy, które powinny zaniepokoić rodzica, mogą pojawić się już w pierwszym roku życia i mogą to być takie oznaki jak:
-Nietypowy kontakt wzrokowy.
- Brak lub ograniczone zainteresowanie ludźmi.
- Brak lub ograniczona zdolność inicjowania kontaktu.
- Brak lub ograniczone współbrzmienie emocjonalne, nietypowa mimika.
- Brak lub nietypowe reakcje na kierowane do dziecka komunikaty.
- Brak lub opóźnienie reakcji na imię.
- Brak wskazywania palcem pożądanych i/lub interesujących obiektów.
- Brak podążania wzrokiem za osobą, brak śledzenia kierunku patrzenia i wskazywania palcem.
- Uboga ekspresja werbalna, głównie podczas interakcji społecznych.
- Wrażenie, że dziecko nie słyszy, wrażenie „wyłączenia się”.
- Brak złożonych zachowań społecznych i intencji komunikacyjnej – kontakt wzrokowy, gesty i mimika, aktywność werbalna.
- Brak rozumienia gestów społecznych i obniżona motywacja do ich naśladowania.
Edukacja przedszkolna – co powinno zaniepokoić?
- Trudności z dostosowaniem się do norm edukacyjnych.
- Wyraźne izolowanie się od grupy rówieśniczej.
- Problemy z rozumieniem mowy potocznej – np. brak reakcji na dowcipy, dosłowne rozumienie wypowiedzi innych osób.
- Trudności w rozumieniu tekstu czytanego przez nauczyciela.
- Mowa czynna- sporadyczne używanie mowy do spontanicznej komunikacji lub też ciągłe opowiadanie o swoich zainteresowaniach, bez zwracania uwagi na reakcje zwrotne rozmówcy.
Dla autystyków nasz świat jest zupełnie niezrozumiały. Nasze potrzeby, uczucia są dla nich zagadką, której wcale nie usiłują poznać. Zachowanie czy nastroje ludzi wzbudzają w nich niepokój, ponieważ ich nie rozumieją i nie potrafią ich wyjaśnić w żaden sposób. Matki podnoszące swe dziecko z kołyski, by je nakarmić, nie widzą żadnej reakcji. Dziecko jest nad wyraz spokojne, niewzruszone widokiem matki, nie wyciąga rak w jej stronę…. Gdy trochę podrośnie, nie wykazuje zainteresowania innymi dziećmi, zabawkami, spędza cale godziny na wykonywaniu jakiejś czynności, na przykład obserwacji liści poruszających się przez wiatr. Zachowania osób z autyzmem mogą bardzo różnić się od siebie-niektóre dzieci mogą być nieme, a inne mówić zbyt wiele. Należy jednak pamiętać, że każde dziecko z autyzmem jest inne. Nie ma dwóch takich samych autystyków.
Źródła:
- Pisula E., Autyzm, GWP, Sopot 2012.
- Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, GWP, Gdańsk 2005.
- Fundacja SYNAPSIS, http://synapsis.org.pl/ , z dnia 02.10.2015r.